موانع و مشکلات داخلی سرمایه گذاری خارجی در ایران (1388 - 1372 )

بـا گسترش جهـانی شـدن در حـوزه اقتصـاد و مطرح شدن نظریه نئولیبرالیسم از اوایل دهه 1980، بتدریج روشهای تامین مالی بین المللی از روشهای قرضی و وامی به سمت روشهای غیر قرضی و سرمایه گذاری تغییر جهت داده و کشورها رویکرد خود را از اخذ وام و قرض از منابع بین المللی به سمت جذب سرمایه گذاری خارجی تغییر دادند ، بنحوی که این تغییر رویکرد در دهه 1990 و بویژه دهه اول قرن 21 به یک حرکت رقابتی تبدیل شده است. و کشورها با ارائه مزیتهای بیشتر در صدد جذب سرمایه گذاری خارجی بیشتر هستند. به نحوی که می توان از این رقابت شدید تحت عنوان "جنگ مزیت ها" یاد کرد. در سالهای اخیر در کنار سایر کشورهای جهان و با تـوجه به امتیـازات ویـژه سرمایه گذاری خارجی کشـور ایـران نیز تلاشهای زیـادی برای جذب سرمایه گذاری خارجی بعمل آورد ولیکن علی رغم این تلاشها، با تـوجه به پتانسیلهای فـراوان، ظـرفیت ها و مـوقعیت ژئـو استراتژیک ایران در مقایسه با کشورهای دیگر دارای پتانسیلهای ضعیف و نامناسب، نتیجه قابل توجهی حاصل نشده و میزان جذب سرمایه گذاری خارجی ایران نسبت به توانمندیهای آن بسیار پایین می باشد .این موضوع (تلاش زیاد و عدم کسب نتیجه متناسب) به چالش اساسی پیش روی تصمیم گیرندگان اقتصادی کشور تبدیل شده است و بررسی های متعددی برای آسیب شناسی این موضوع انجام شده است. از یکسو مطالعاتی به این نتیجه رسیده اند که با توجه فضای سیاسی بین المللی و بویژه تحریمهای بین المللی اعمال شده در سالهای اخیر باعث می شود تلاشهای ایران به نتیجه در خور توجهی نائل نشود و مخالفان نظام ایران از هرگونه ابزار و وسیله ای استفاده می کنند تا مانع ورود و سرمایه گذاری سرمایه گذاران خارجی در ایران شوند . از سوی دیگر عده ای دیگر معتقدند موانع و محدودیتهای داخلی و بوروکراسی زاید اداری مانع جذب سرمایه گذاری خارجی ایران می شود و چنانچه این موانع برطرف شود، جذب سرمایه گذاری خارجی ایران بیشتر می شود. نقطه اشتراک هر دو طیف مطالعه کنندگان و صاحب نظران مذکور، این است که هیچ کدام تاکنون بصورت میدانی بررسی نکرده اند که وضعیت طرحهای سرمایه گذاری خارجی در ایران چگونه بوده و موانع عدم موفقیت آنها در چه زمینه ای می باشد. این پژوهش ضمن توجه به عوامل تاثیرگذار در جذب سرمایه گذاری خارجی و همچنین آثار مثبت و منفی سرمایه گذاری خارجی بر کشور میزبان، بیش از 300 طرح سرمایه گذاری خارجی را یکایک و بصورت میدانی مورد بررسی قرار داده و موانع پیش روی آنها را شناسایی، بررسی، پالایش و تحلیل نموده و راهکارهای ارتقاء جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران را با توجه به نتیجه حاصله ارائه کرده است.